SAHİBƏ YUSİF QƏLƏMİNDƏN ÇIXAN FİKİRLƏRƏ ƏDƏBİ TƏHLİL, BƏDİİ YANAŞMA

Mənə yüksəkdən baxma!
En, yanıma gəl, hərdən.
Təkliyin rəsmin çəkən
İkicəcik rəssam var,
Biri sənsən, biri mən.

Mənə yüksəkdən baxma!
Səni görə bilməkçün,
Mən də azıram orda,
Bədənim yerdə qalır,
Ruhumsa buludlarda.

Mənə yüksəkdən baxma!
Səni yaxşı görmürəm.
Gözlərim bulanıqdı,
Düş otur ürəyimdə,
Qəlbim sənə qayıqdı.

Mənə yüksəkdən baxma!
Gəl toxun saçlarıma.
Titrət könül varımı,
Sənə etiqad edim,
Silim yazdıqlarımı.

Mənə yüksəkdən baxma!
Görüm ki, yanımdasan.
Gəlib çatıb gümanım,
Bu günə xoşbəxt olub,
Keçən dünəni danım.

Mənə yüksəkdən baxma!
Axı kimlər biləcək,
Guya ki, məndə olsan?
Dünyamı dağılacaq,
Bircə gün bəndə olsan?...

Sahibə Yusif.

Sahibə Yusifin bu şeiri incə bir duyğu ilə yazılmış, dərin məna qatları olan əsərdir. Şairin ifadə etdiyi məhəbbət təkcə adi sevgi yox, həm də daxili dünyasında yaşadığı əksiklikləri, bir ehtiyac və bəlkə də itirilən harmoniyanı qaytarmaq arzusu ilə doludur. Bu şeir məhəbbətin qarşısında olan fərqli səviyyələri, öz içindəki ziddiyyətləri və sevgilinin əlçatmazlığını poetik bir dillə ifadə edir.

1. Mütləq Yaxınlıq və İstək:
Şeir boyu təkrarlanan “Mənə yüksəkdən baxma!” ifadəsi, sevgili ilə fiziki və mənəvi yaxınlıq arzusunun vurğusudur. Şair, sevgilidən aşağıdan-yuxarıya olan bu əlaqəni dəyişdirməsini, ona yaxın olmasını istəyir. Bu, sadəcə fiziki mənada deyil, həm də mənəvi baxımdan baş verməli olan bir yaxınlıqdır. Şairin istəyi, sadəcə sevgilinin ona aşağıdan baxmaması deyil, onunla bərabər bir müstəvidə olması, bərabər düşüncə və hisslər paylaşmasıdır.

2. Təkliyin və Uzaqlığın təsviri:
Şeirin ikinci bəndində “Təkliyin rəsmini çəkən ikicəcik rəssam var, biri sənsən, biri mən” ifadəsi, şairin yaşadığı təkliyi iki nəfərlik bir sənət əsəri kimi görməsini simvollaşdırır. Bu cümlə çox dərindir; burada təkliyin iki tərəfdən gələn bir təsir olduğu deyilir. Yəni, həm sevgili, həm də şair özlərini bu təkliyə məhkum ediblər, sanki hər ikisi bu rəsmi çəkirlər, bu təkliyi yaşadırlar.

3. Ruh və Bədən ayrılığı:
Növbəti bəndlərdə “Bədənim yerdə qalır, ruhumsa buludlarda” misraları, şairin fiziki olaraq dünyada qalmasına baxmayaraq, ruhunun artıq başqa bir yerdə, əlçatmaz bir məkanda olduğunu göstərir. Burada sevgilinin əlçatmazlığı, ruhani bir əlaqə və şairin sevgilisinə çatmaqda çətinlik çəkməsi vurğulanır. Sevgiliyə qarşı duyulan bu yüksək ehtiras və təmizlik, şairin ruhunu göylərə qaldırır, amma bədəni, dünyəvi varlığı yerdə qalır. Bu mənada, sevgi həm bir arzu, həm də bir əzab olur.

4. İman və Etiqadın vurğulanması:
Şeirin bir çox yerində sevgiyə qarşı bir iman və etiqad formalaşır. “Düş otur ürəyimdə, qəlbim sənə qayıqdı” və “Sənə etiqad edim, silim yazdıqlarımı” misraları, şairin sevgiliyə dərin etibarını, sevgilinin qəlbində məskən salmasını, bir növ onu həyatın mərkəzinə qoymağını göstərir. Burada sevgiliyə qarşı olan hisslər o qədər güclüdür ki, şair onu öz həyatında bir inanc kimi qəbul edir.

5. Sevgidə Təslimiyyət və Qorxu:
Şeirin son bəndləri isə sevgiyə qarşı bir təslimiyyəti və eyni zamanda şairin içində gizlənən qorxunu göstərir. “Görüm ki, yanımdasan” və “Dünyamı dağılacaq, bircə gün bəndə olsan?” misraları, şairin həm sevgi qarşısında təslim olduğunu, həm də sevgilinin onu tərk etməsindən, onu itirməkdən qorxduğunu göstərir. Şair üçün sevgili yalnız sevgi obyekti deyil, həm də dünyasının mərkəzidir. Əgər o, bir gün yox olsa, şairin bütün dünyası dağılar.

Yekun:
Sahibə Yusifin bu şeiri çoxşaxəli məna daşıyan bir əsərdir. Sevgiliyə olan ehtiyac, təkliyin rəssamı olmaq, ruh-bədən ayrılığı, iman və etiqad, sevgi qarşısında qorxu və təslimiyyət kimi mövzular şairin dilində çox zərif və dərin bir şəkildə ifadə olunub. Hər bir misra, sevgiyə olan möhtəşəm duyğuları ifadə edir və oxucunu bu məhəbbət dünyasına çəkir.

SAKİT MALİKOV,
ZiM.Az


.